L'Accorc
"Te n spirit de ecuité yde comprejiun ..."
Le tratat de Paris ê stè n compromis pro les tratatives politich-
diplomatiches dla conferënza de pêsc a Paris. Düć trëi i
partners che â diretamënter da fà cun la chestiun, chël ô dì
la Talia, l’Austria y la mendranza de Südtirol, messâ renunzié
a sües ghiranzes mascimales. La Talia â ciafè na sovranité teritoriala limitada, liada ales impormetüdes dl contrat. L’Austria
messâ renunzié a sües ghiranzes de reintegraziun dl teritore y
ai südtirolesc ne ti gnôl nia conzedü de eserzité le dërt de autodeterminaziun.
Aladô dla convinziun di stać che â davagné la Vera, ess le conflit
por la mendranza todëscia tla Talia messü ciafè na soluziun,
nia te n spostamënt di confins, mo tres le stromënt de na
autonomia.
Suradöt la politica estera ingleja - sön chëra che la iniziativa diplomatica de chësc compromis é gnüda a s’al dè - odô le tratat de Paris te n majer constest de na colaboraziun austriaca-taliana y tla idea de na uniun europeica.
Inće sce ara â dorè ćiamò valgamia dî, ćina che an é rovà a na realisaziun dl tratat de Paris, à chësc impò ademplì sües ghiranzes, sides pro la debata de Südtirol dan la ONU tl 1960-1961 y pro la elaboraziun dl Secundo Statut de autonomia dl 1972 ćina ala fin dl conflit, ala “Streitbeilegungserklärung” dl 1992.
